a DIMITRI ATHANITIS film / YANNIS STANKOGLOU / KORA KARVOUNI / EVA STYLANDER / MENELAOS HAZARAKIS / NIKOLITSA DRIZI / COSTAS XIKOMINOS cinematography YANNIS FOTOU / art director STELLA KALTSOU / editor STAMATIS MAGOULAS / sound MICHALIS SARIMANOLIS, LEFTERIS DOUROS / music PAPERCUT / CHRISTOS BENETSIS / VIRGINIA TABARAPOULOU / MICHALIS KALIOTSOS / COSTAS COURTARAS / writers DIMITRI ATHANITIS, YORGOS MAKRIS / producers DIMITRI ATHANITIS, PANOS PAPADOPOULOS / DNA FILMS, PROSENGHISI LTD, GREEK FILM CENTRE / director DIMITRI ATHANITIS

Κριτικές


H κoρυφαια ελληνικη ταινια της χρονιας (Ν. Μικελιδης)
http://enetpress.gr/enet/politismos/item/13970-oi-10-kalyteres-tainies-tou-2016

H σπαρακτική αποτύπωση της κρίσης.  (Π. Μεθενίτης, Enet.gr)

Η νέα ταινία του Δημήτρη Αθανίτη, ο «Αόρατος», είναι σπαρακτική – να το δηλώσω ευθύς εξαρχής. Η κριτική θα μπορούσε να τελειώσει εδώ, με αυτή την πρώτη φράση, και την κατακλείδα «πηγαίνετε να τη δείτε». Όλα τα άλλα που ακολουθούν παρακάτω είναι λεπτομέρειες, ίσως ουσιώδεις, αλλά πάντως λεπτομέρειες.
Πολλοί έχουν μιλήσει για την κρίση. Ή μάλλον, πολλοί έχουν κάνει έργα τέχνης, κινηματογραφικά και άλλα, στα οποία η οικονομική πρέσα, που μέσα της στενάζουμε για μια δεκαετία σχεδόν, ρίχνει τη βαριά σκιά της στο καλλιτεχνικό δημιούργημα. Πολλοί, με το δικό του τρόπο ο καθένας και η καθεμιά, έχουν αναφερθεί στις επιπτώσεις της κρίσης στη ζωή των Ελλήνων.

Η ταινία του Δημήτρη Αθανίτη πιστεύω πως είναι ένα ορόσημο στην κινηματογραφική πραγμάτευση της κρίσης, αυτού του τέλματος, όπου τσαλαβουτάμε όλοι προσπαθώντας να πάρουμε ανάσα αρχικά, κι ύστερα να γλιτώσουμε από δαύτο. Και είναι ορόσημο γιατί ο σκηνοθέτης αφηγείται τρομακτικά γεγονότα με μια κινηματογραφική λακωνικότητα, με εκφραστικό μινιμαλισμό, πετώντας ό,τι περιττό, για να δείξει καθαρά τη ματωμένη, παλλόμενη ουσία του οράματός του.

Ποια είναι αυτά τα τρομακτικά γεγονότα; Ουσιαστικά, ένα μόνο: Ο ήρωάς του, ο Άρης (τον οποίο υποδύεται ένας έξοχος Γιάννης Στάνκογλου σε μια ώριμη ερμηνεία ζωής), χάνει τη δουλειά του. Αυτό είναι-φαίνεται απλό, αλλά όταν ολόκληρη η κοινωνική σου ύπαρξη στηρίζεται στο μεροκάματό σου από το μηχανουργείο, τότε τίποτα δεν είναι απλό. Ο προϊστάμενός του τού κοινοποιεί την απόλυση χωρίς προειδοποίηση, πετώντας του έτσι μια κεραμίδα στο κεφάλι.

Ο εσωστρεφής, λιγομίλητος Άρης, που επιπλέον είναι χωρισμένος, με ένα εξάχρονο παιδί, βλέπει το χαλί να φεύγει κάτω από τα πόδια του. Πώς θα εκπληρώσει τώρα τις υποχρεώσεις του απέναντι στο παιδί και την πρώην σύζυγό του, μια αδιάφορη, σκληρή γυναίκα που παρατάει κυριολεκτικά το παιδί έξω από την πόρτα του, σαν να είναι σακούλα σκουπιδιών, επειδή θέλει να ζήσει τη ζωή της με το φίλο της; Πώς θα πληρώσει το νοίκι του, πώς θα ζήσει;

Ο ήρωας επιχειρεί να μιλήσει με τα αφεντικά του, να συνδιαλαγεί, αλλά είναι μάταιος κόπος. Όσο περνούν οι μέρες, φαίνεται να τα παίζει, που λένε: μπαίνει κρυφά στο μηχανουργείο, όταν είναι κλειστό, και ξαναπιάνει μόνος του δουλειά στον τόρνο, που χειριζόταν παλιά. Φυσικά τον πετάνε έξω, θεωρώντας τον τρελό που επιχειρεί με αυτόν τον τραγικό και γελοίο τρόπο να ξαναπάρει τη δουλειά του πίσω.

Μέσα στη βαθιά του απελπισία, με όλες τις υποχρεώσεις και τα πρέπει να τον κυνηγάνε γαβγίζοντας από πίσω, ο Άρης, στοχοποιεί το παλιό του αφεντικό, κι αρχίζει να τον παρακολουθεί. Μάλιστα, με τα τελευταία λεφτά της αποζημίωσης αγοράζει ένα πιστόλι... Τώρα, η σκιά του αφεντικού, ο απολυμένος εργάτης, είναι οπλισμένη. Οπλισμένος και επικίνδυνος, μια απασφαλισμένη χειροβομβίδα, ένας άνθρωπος που σπαράσσεται από ισχυρά συναισθήματα: μίσος, απόγνωση, θλίψη, οργή, αλλά και απέραντη αγάπη για το παιδί του, το μόνο φωτεινό σημείο στη ζωή του.

Που κι αυτό όμως σκοτεινιάζει, όταν ο ήρωας διαπιστώνει με ντροπή πως δεν δύναται να το φροντίσει όπως πρέπει, όπως του αξίζει του μικρού, κι όπως θα ήθελε ο ίδιος. Ο Άρης σιγά - σιγά αποστερείται όχι από τους πόρους για να ζήσει, αλλά από την ανθρώπινή του υπόσταση, την έσχατη αξιοπρέπεια του πατέρα που καταφέρνει να ανατρέφει το παιδί του. Εάν ο γιος κινδυνεύει από την κατάσταση του μπαμπά, τότε, στ’ αλήθεια, ο Άρης έχει πιάσει πάτο, και το τέλος, το όποιο τέλος, είναι κοντά.

Κι όλα αυτά έχουν συμβεί, να σημειώσω, επειδή ο Άρης είναι ένας αόρατος. Για το αφεντικό του, για όλα τα αφεντικά, είναι απλώς ένα νούμερο, μια δαπάνη που κόβεται, ένα ποσό που επιστρέφει στην τσέπη τους κάνοντάς τους πλουσιότερους. Για τους οικονομικά ισχυρούς ο Άρης, και όλοι οι άλλοι σαν κι αυτόν, απλώς δεν υπάρχουν. Ή, ακόμα κι αν υπάρχουν, ως ονόματα και λογιστικές εγγραφές, δεν φαίνονται, δεν είναι ορατοί. Ο Άρης, πλέον, με το πιστόλι στο χέρι, δεν θέλει πια τη δουλειά του πίσω – αυτό το έχει ξεπεράσει, έχει καταλάβει πως δεν θα γίνει ποτέ, το έχει αποδεχθεί.

Αυτό που επιδιώκει, ως δυσοίωνος ιχνηλάτης του ανθρώπου που τον βύθισε σε απόγνωση, είναι να κάνει το αφεντικό του να τον δει, να αναγνωρίσει την ύπαρξή του, να καταλάβει πως το προσωπικό που περικόπτεται είναι στην πραγματικότητα άνθρωποι με παιδιά, με φίλους, με σχέσεις, με αρρώστιες, με συνήθειες και προτιμήσεις, με όνειρα και εφιάλτες. Το αφεντικό λέει πως δεν έχει τίποτα προσωπικό μαζί του – ο Άρης ακριβώς θέλει να το κάνει προσωπικό το ζήτημα. Ο αόρατος άνθρωπος δεν είναι μόνο ο ήρωας στην ταινία του Δημήτρη Αθανίτη – είμαστε όλοι εμείς.

Τώρα, τί το κάνει το πιστόλι, το πώς το χρησιμοποιεί, δεν θα σας το πω. Για να μην “κάψω” το εύρημα του τέλους, όπως το επεξεργάστηκαν σεναριακά ο σκηνοθέτης μαζί με τον συν-σεναριογράφο του, τον Γιώργο Μακρή. Αρκεί να πω πως ο υφέρπων, σηπτικός, υγρός και παγωμένος ζόφος, που τεκμηριώνεται οπτικά σε όλη την ταινία με τις απίστευτες, σχεδόν μετα-αποκαλυπτικές σκηνικές τοποθεσίες και τη δημιουργική φωτογραφία του Γιάννη Φώτου, παραμένει και διαιωνίζεται. Η λύτρωση είναι μια αξία υπό εξαφάνιση στην αληθινή ζωή. Γιατί να ισχύει αυτό και στον καλό κινηματογράφο;
 




http://www.enetpress.gr/enet/politismos/sinema/item/12059-enas-dyo-treis-polloi-aoratoi
 

Το αριστουργηματικό ταξίδι του ήρωα (Ν. Μόσχοβος, Typologos.gr)
Πολυσύνθετη ταινία με Στάνκογλου σε ρεσιτάλ ερμηνείας (Γ.Κοντός HitnRun)


 Είδα σήμερα... wwdi (Φωτεινή Μαργαρίτη)
την ταινία του Δημητρη Αθανιτη "Invisible /Αόρατος"... Η σκληρή ιστορία ενός έκπτωτου ήρωα, που στερείται μια προς μια όλες τις ιδιότητες και τις ταυτοτητες, οι οποιες δίνουν τελικά ουσία και " ορατο" κοινωνικο ιχνος και στιγμα στην ανθρώπινη ύπαρξη.Με αλλά λογια ένας ήρωας που τα χάνει όλα και στο τέλος χάνει και τη δουλειά του...Μια σκληρη ιστορία απιθανης απλοτητας, οπου ο σκηνοθέτης,όπως μου φάνηκε, δεν ηθελε να εστιασει τοσο στην ιστορια, οσο στην"μπαναλιτε" της αγριας καθημερινότητας του ήρωα του...Ο οποιος ήρωας του κινείται συνεχως, δραματικα φορτισμενος αλλα ταυτοχρονα και σαν υπνωτισμενος,περαν του καλου και του κακου...Κινειται συνεχως σε τοπία πληκτικα έως θανάτου, σχεδόν αόρατα κι αυτα ( οπως κι εκεινος), πέραν του ωραιου η του άσχημου (σε οσους τον αναγνωρισουν,είναι ο Ασπρόπυργος που πρωταγωνιστεί στην ταινία ...ως "τόπος ομως της απουσίας του τόπου" όπως θαλεγε ο Ζ.Περέκ)...Προσωπο και τοπια απο κοινού,η ταινια έχει τη δυναμη ομως να τα "εξειδανικευει",να τα κανει ποιητικά, δίνοντας τους μια σχεδόν υπαρξιακή διάσταση....Τοσο που σκεφτομουνα τελικα μήπως είναι ενα είδος νεου- εξπρεσιονισμού αυτό το ειδος της τεχνης...το έχω σκεφτεί και με αλλες αφορμές τελευταία... Μπορεί να μην έχει σχέση με τον παλιό εξπρεσιονισμό ως προς τα εξωτερικά χαρακτηριστικά, ωστόσο η έκφραση γίνεται παλι πρωταρχική- ως έκφραση της ανθρώπινης ουσίας περα απο την αντιθεση αναμεσα στο ωραιο η στο άσχημο....Και η ποίηση ...που έχει τη δυναμη τελικα να φωτίζει τα σκοτάδια! Τίποτε λιγοτερο,τίποτε περισσότερο!...Η ποίηση που ενω παιρνει αποσταση απο την " σκηνοθετημένη" συγκινηση,ωστοσο φέρνει (αυθορμητα) δάκρυα στα μάτια***..........φμ
***Είδα την ταινία στον κινηματογραφο Πάλας,στο Παγκράτι... κινηματογράφος του 1925, " που ψυχαγωγεί και τερπει"...Η απόλυτη ετεροτοπια!!Βγαίνοντας απο την αίθουσα με τον απίθανο διάκοσμο εποχης, δεν ήξερα για
πολλη ωρα που ακριβως βρίσκομαι...


No comments:

Post a Comment